Báo Cáo Chỉ Số Thương Mại điện Tử Việt Nam EBI 2024

Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) vừa cho ra mắt Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử Việt Nam 2024, mang đến bức tranh toàn cảnh về sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử trong bối cảnh kinh tế đầy thử thách. Báo cáo cung cấp những thông tin chi tiết, phân tích chuyên sâu cùng đánh giá uy tín, giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư có cái nhìn tổng quan và định hướng chiến lược hiệu quả cho hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử.

NỘI DUNG

Nội dung chính

Chương I – Tổng quan

1. Tăng trưởng thương mại điện tử:

Năm 2023, lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam tăng trưởng mạnh, đạt tốc độ hơn 25% so với năm trước, với tổng quy mô 25 tỷ USD.
Doanh thu bán lẻ trực tuyến đạt 17,3 tỷ USD, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng.

2. Thanh toán trực tuyến:

Thanh toán không dùng tiền mặt tăng gần 50%, đạt khoảng 11 tỷ giao dịch và tổng giá trị trên 200 triệu tỷ đồng.
Số lượng ví điện tử đang hoạt động đạt 36,2 triệu, chiếm 63,2% tổng số ví điện tử đã được kích hoạt.

3. Dịch vụ giao hàng chặng cuối:

Dịch vụ giao hàng và hoàn tất đơn hàng phát triển nhanh chóng, với mức độ cạnh tranh cao về giá cả và chất lượng.
Thị trường dịch vụ chuyển phát nhanh Việt Nam ước đạt 4,88 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 24,1%.

4. Thương mại điện tử xuyên biên giới:

Xuất khẩu trực tuyến B2C đạt 3,5 tỷ USD năm 2022, dự báo đạt 13 tỷ USD vào năm 2027 nếu có sự triển khai đồng bộ.
Nhiều doanh nghiệp Việt đã tận dụng các nền tảng toàn cầu như Amazon để mở rộng thị trường.

5. Thách thức môi trường:

TMĐT phát sinh lượng lớn rác thải nhựa, với 170 nghìn tấn trong năm 2023.
Đến năm 2030, lượng rác thải nhựa từ TMĐT dự kiến tăng mạnh nếu không có giải pháp phù hợp.
Đề xuất các sáng kiến như sử dụng bao bì tái chế, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và xây dựng chính sách bảo vệ môi trường.

6. Xu hướng EdTech và HealthTech:

EdTech: Quy mô thị trường đạt 3 tỷ USD năm 2023, tốc độ tăng trưởng 20% và được đánh giá là một trong các thị trường EdTech phát triển nhanh nhất Đông Nam Á.
HealthTech: Kinh doanh dược phẩm trực tuyến dần phổ biến nhưng cần sự hoàn thiện về pháp lý để hỗ trợ phát triển lĩnh vực này.

7. Khuyến nghị chính sách:

Tăng cường pháp lý và chính sách hỗ trợ phát triển TMĐT, đặc biệt trong lĩnh vực xuất khẩu trực tuyến và TMĐT xanh.
Thúc đẩy các ngành công nghệ liên quan như EdTech, HealthTech để tận dụng tiềm năng thị trường.

Chương II – Toàn cảnh thương mại điện tử 2024

1. Doanh nghiệp tham gia khảo sát:

Năm 2023, khảo sát với hơn 5.000 doanh nghiệp từ ba nhóm chính: doanh nghiệp Nhà nước (6%), doanh nghiệp ngoài Nhà nước (88%), và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (5%).
Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME, dưới 300 lao động) chiếm 88%, doanh nghiệp lớn chiếm 12%.
Lĩnh vực chiếm tỷ lệ khảo sát cao nhất là bán buôn và bán lẻ (23%), tiếp theo là xây dựng (20%), nông nghiệp-lâm nghiệp-thủy sản (13%), và công nghiệp chế biến (11%).

2. Hạ tầng và nguồn nhân lực:

Doanh nghiệp tập trung đầu tư vào các công cụ hỗ trợ công nghệ như phần mềm quản lý, chữ ký số và hệ thống thanh toán điện tử.
Ưu tiên tuyển dụng nhân sự có kỹ năng trong công nghệ thông tin (CNTT) và TMĐT.
Hạ tầng CNTT và TMĐT đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

3. Giao dịch thương mại điện tử doanh nghiệp với người tiêu dùng (B2C):

Phần lớn doanh nghiệp sử dụng website hoặc mạng xã hội để kinh doanh trực tuyến.
Tham gia các sàn TMĐT và phát triển nền tảng di động là xu hướng phổ biến.
Chi phí quảng bá trên website và ứng dụng di động chiếm một phần đáng kể trong ngân sách tiếp thị.

4. Giao dịch thương mại điện tử doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B):

Ứng dụng các giải pháp quản lý như CRM, hợp đồng điện tử và dịch vụ chứng thực.
Doanh nghiệp đánh giá cao hiệu quả từ việc đầu tư vào hoạt động kinh doanh trực tuyến.
Các giao dịch xuất nhập khẩu qua TMĐT tăng trưởng ổn định.

5. Giao dịch giữa chính phủ và doanh nghiệp (G2B):

Doanh nghiệp sử dụng các dịch vụ công trực tuyến như tra cứu thông tin và thực hiện thủ tục hành chính.
Dịch vụ công trực tuyến mang lại nhiều lợi ích như tiết kiệm thời gian và chi phí.

Chương III – Chỉ số Thương mại điện tử theo địa phương năm 2024

1. Chỉ số Nguồn nhân lực và Hạ tầng công nghệ thông tin (NNL&HT):

Chỉ số NNL&HT đánh giá khả năng đáp ứng nguồn nhân lực TMĐT, mức độ ưu tiên tuyển dụng nhân sự có kỹ năng CNTT và TMĐT, cùng hiệu quả đầu tư hạ tầng CNTT.
Tên miền quốc gia “.VN” tiếp tục là yếu tố chính trong đánh giá hạ tầng TMĐT. Một số tỉnh vẫn có tỷ lệ tên miền rất thấp (trung bình 2.000 dân/tên miền).

2. Chỉ số Giao dịch giữa Doanh nghiệp với Người tiêu dùng (B2C):

Phản ánh việc sử dụng các nền tảng TMĐT và mạng xã hội để bán hàng.
Sự phổ biến của nền tảng di động và các giải pháp thanh toán không tiền mặt được coi là tiêu chí đánh giá quan trọng.

3. Chỉ số Giao dịch giữa Doanh nghiệp với Doanh nghiệp (B2B):

Đánh giá mức độ ứng dụng các giải pháp phần mềm quản lý, hợp đồng điện tử, và giao dịch xuất nhập khẩu trực tuyến.
Mức độ tham gia xuất khẩu qua các nền tảng TMĐT toàn cầu được đặc biệt chú trọng.

4. Chỉ số Thương mại điện tử địa phương:

TP.HCM dẫn đầu với 87 điểm, tiếp theo là Hà Nội (84,3 điểm), và Bình Dương đứng thứ ba (51,3 điểm).
Điểm trung bình chỉ số toàn quốc là 23,1 điểm, cho thấy sự chênh lệch lớn giữa các trung tâm kinh tế và các tỉnh còn lại.

5. Khoảng cách số:

Khoảng cách về phát triển TMĐT giữa TP.HCM, Hà Nội với các địa phương khác vẫn lớn, đặc biệt là các tỉnh miền núi phía Bắc.