Trong quá trình phát triển sản phẩm, mỗi doanh nghiệp đều đứng trước lựa chọn quan trọng: nên bắt đầu từ khách hàng hay sản phẩm? Hai chiến lược phổ biến hiện nay là Audience first (khách hàng trước, sản phẩm sau) và Product first (sản phẩm trước, khách hàng sau). Mỗi chiến lược lại có lý do hình thành, triết lý khác biệt, và dẫn đến những kết quả hoàn toàn khác nhau về cách định vị sản phẩm, cách tiếp cận thị trường và tốc độ tăng trưởng. Việc lựa chọn đúng chiến lược phát triển sản phẩm không chỉ giúp tiết kiệm nguồn lực mà còn quyết định hiệu quả tăng trưởng dài hạn.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ từng chiến lược, phân tích ưu – nhược điểm và xác định chiến lược phù hợp nhất với doanh nghiệp của mình.
Audience First là gì?
Nguồn gốc & triết lý phát triển Audience First
Chiến lược Audience First bắt nguồn từ mô hình media business và văn hóa creator economy tại Mỹ trong giai đoạn 2010–2020. Khái niệm này trở nên phổ biến nhờ những người sáng lập startup, chuyên gia nội dung, và những creator như Seth Godin, James Clear, Tim Ferriss, Ali Abdaal,.. Họ bắt đầu từ nội dung, xây dựng độc giả, rồi mới phát triển sản phẩm/dịch vụ dựa trên insight thực tế.
Khái niệm Audience First
Audience First là chiến lược phát triển sản phẩm bắt đầu từ việc xây dựng cộng đồng người theo dõi hoặc nhóm đối tượng mục tiêu trước. Sau khi đã có sự tin tưởng và kết nối với cộng đồng, doanh nghiệp mới phát triển sản phẩm dựa trên nhu cầu thực tế từ chính nhóm khách hàng đó.
Đặc điểm & đối tượng phù hợp với Audience First
- Tập trung xây dựng niềm tin, kết nối, nội dung giá trị trước.
- Phù hợp với:
- Startup đang tìm PMF (product-market fit).
- SME cần tối ưu chi phí marketing.
- Solopreneur, content creator, chuyên gia.
- Doanh nghiệp muốn kiểm tra tính khả thi trước khi đầu tư lớn.
Ưu điểm
- Tiết kiệm chi phí phát triển sản phẩm và marketing.
- Tỷ lệ chuyển đổi cao nhờ cộng đồng đã có niềm tin.
- Sản phẩm được tạo ra dựa trên nhu cầu có thật.
- Linh hoạt, dễ điều chỉnh sản phẩm theo phản hồi.
Nhược điểm
- Cần thời gian để xây dựng cộng đồng và niềm tin.
- Yêu cầu năng lực tạo nội dung, quản lý cộng đồng.
- Khó đo lường ROI ngắn hạn.
- Đôi khi khó mở rộng quy mô nhanh chóng.
Case study nổi bật
James Clear – Atomic Habits
James bắt đầu từ một newsletter miễn phí, gửi đều đặn 2 bài viết/tháng trong suốt 3 năm. Khi xuất bản sách Atomic Habits, ông đã có hơn 400.000 subscribers trung thành. Kết quả là sách bán chạy toàn cầu, hơn 10 triệu bản, lọt top Amazon, NYTimes Bestseller – mà gần như không cần quảng cáo.
Marie Forleo – B-School
Marie làm vlog chia sẻ kỹ năng làm việc và mindset. Sau 2 năm tạo nội dung, cô tung ra khóa học B-School, hiện doanh thu hàng triệu USD mỗi năm. Khóa học thành công một phần vì Marie đã có một lượng lớn khán giả nữ trong lĩnh vực phát triển bản thân & khởi nghiệp.
Kylie Jenner – Kylie Cosmetics
5 năm trước khi ra mắt thương hiệu, Kylie đã xây dựng hình ảnh cá nhân mạnh mẽ trên Instagram. Khi Kylie Cosmetics launch, cô sold out toàn bộ sản phẩm chỉ trong vài phút, nhờ fan trung thành.
Product First là gì?
Nguồn gốc & triết lý phát triển Product First
Chiến lược Product First là mô hình truyền thống của thế kỷ 20, đặc biệt trong các ngành sản xuất, công nghệ, tiêu dùng nhanh (FMCG). Tư duy này được củng cố bởi sự phát triển của chuỗi cung ứng, kênh phân phối, và kỹ thuật R&D hiện đại. Steve Jobs, Henry Ford, Elon Musk là những người nổi tiếng áp dụng triệt để chiến lược này.
Khái niệm Product First
Product First là chiến lược phát triển sản phẩm truyền thống. Doanh nghiệp tập trung xây dựng sản phẩm trước, hoàn thiện về chức năng, thiết kế, công nghệ… rồi mới triển khai các hoạt động marketing để đưa sản phẩm ra thị trường.
Đặc điểm & đối tượng phù hợp với Product First
- Tập trung vào R&D và sản xuất sản phẩm ngay từ đầu, liên tục đổi mới công nghệ, tính năng vượt trội.
- Phù hợp với:
- Doanh nghiệp lớn có tiềm lực tài chính mạnh, R&D nội bộ.
- Công ty công nghệ hoặc sản xuất có đội ngũ kỹ thuật riêng.
- Mô hình B2B cần sản phẩm phức tạp, kỹ thuật cao.
- Các công ty có lợi thế cạnh tranh về công nghệ, bằng sáng chế.
Ưu điểm
- Làm chủ quy trình phát triển sản phẩm từ A-Z.
- Tạo ra sự khác biệt nhờ đổi mới công nghệ hoặc thiết kế độc đáo.
- Định vị thị trường mới – đi đầu xu hướng.
- Dễ nhân rộng nếu có product-market fit mạnh.
Nhược điểm
- Rủi ro cao nếu thị trường chưa sẵn sàng.
- Chi phí cao cho sản xuất, marketing và cải tiến.
- Dễ “thất bại trong im lặng” nếu không có dữ liệu người dùng sớm.
Case study nổi bật
Apple – iPhone
Apple đầu tư mạnh vào R&D và thiết kế trải nghiệm sản phẩm trước khi ra mắt. Steve Jobs không khảo sát người dùng, mà tin vào khả năng tạo ra nhu cầu mới. Sau đó thành công vang dội với iPhone – trở thành biểu tượng toàn cầu – nhưng mất 4 năm lỗ trước khi có lợi nhuận.
Tesla – Model S, 3, X
Elon Musk đặt cược vào công nghệ xe điện khi thị trường chưa sẵn sàng. Không dựa vào nhu cầu hiện tại, Tesla tạo ra sản phẩm vượt kỳ vọng. Ban đầu tiêu tốn hàng tỷ USD, nhưng xây dựng được fanbase cực mạnh, trở thành hãng xe có vốn hóa lớn nhất thế giới.
Dyson – Máy hút bụi không dây
Không dựa vào phản hồi thị trường, Dyson tập trung vào công nghệ động cơ không cánh. Mất 5.000 lần thử nghiệm và 15 năm trước khi thành công. Khi ra mắt, Dyson định giá cao hơn 3 lần đối thủ, nhưng vẫn bán chạy nhờ công nghệ vượt trội.
So sánh Audience-first & Product-first
So sánh Audience-first & Product-first
| Yếu tố | Audience First | Product First |
| Nguồn gốc chiến lược | Creator Economy, One-person media | Cách mạng công nghiệp, R&D, sản xuất hiện đại |
| Khởi đầu | Cộng đồng, nội dung, tương tác | Ý tưởng, công nghệ, sản phẩm vật lý |
| Thứ tự ưu tiên & logic ra quyết định | Bắt đầu từ cộng đồng/người theo dõi: tạo ra nội dung – tương tác – hiểu insight – rồi mới phát triển sản phẩm theo nhu cầu rõ ràng đã được xác thực từ trước. | Bắt đầu từ đội ngũ sáng tạo nội bộ (R&D, kỹ sư, nhà khoa học, founder), sau đó mới test thị trường. Nếu thấy có nhu cầu thì scale. |
| Chiến lược xuất phát từ sự gắn bó, tin tưởng của người dùng có sẵn. | Chiến lược xuất phát từ phát kiến hoặc năng lực công nghệ của doanh nghiệp. | |
| Phát triển sản phẩm là kết quả của quá trình “kết nối cộng đồng” lâu dài. | Phát triển sản phẩm là kết quả của quá trình “nội sinh hóa ý tưởng”. | |
| Chi phí marketing | Thấp – dựa vào trust & cộng đồng | Cao – quảng cáo, PR, educate thị trường |
| Thời gian có kết quả | Chậm – thường mất 6 tháng đến 2 năm | Có thể nhanh, nhưng chi phí cao và rủi ro lớn |
| Đối tượng phù hợp | Startup, SME, cá nhân làm thương hiệu cá nhân | Doanh nghiệp lớn, công nghệ, sản xuất quy mô |
| Rủi ro | Thấp – test trước với cộng đồng | Cao – sai hướng là tốn ngân sách, thời gian |
| Chiến lược tăng trưởng dài hạn | Bền vững, gắn kết sâu với khách hàng | Quy mô lớn, tăng trưởng nhanh nếu thành công |
| Cách phát triển sản phẩm | Dựa vào phản hồi & nhu cầu từ người theo dõi | Dựa vào nghiên cứu, sáng tạo và định hướng nội bộ |
Trong hành trình phát triển sản phẩm, không có chiến lược nào là đúng tuyệt đối – chỉ có chiến lược phù hợp nhất với nguồn lực, giai đoạn và mục tiêu của doanh nghiệp.
- Product First có thể tạo ra những cú bứt phá trên thị trường, nhưng cần tiềm lực lớn và khả năng chấp nhận rủi ro cao.
- Audience First lại là con đường bền vững, giàu tính kết nối, giúp bạn xây dựng niềm tin – tài sản quan trọng nhất trong thời đại số.
Tại A2Z Marketing, chúng tôi không tin vào công thức chung. Mỗi doanh nghiệp là một hệ sinh thái riêng, với đặc thù về thị trường, nhân sự, sản phẩm và khách hàng. Vì vậy, chiến lược hiệu quả không nằm ở xu hướng, mà nằm ở sự phù hợp với thực tế của bạn.
Nếu bạn đang tìm kiếm một định hướng phát triển sản phẩm phù hợp, một chiến lược marketing đi từ gốc đến ngọn – A2Z Marketing sẵn sàng đồng hành cùng bạn.
>> Kéo traffic về Shopee: Hiểu đúng hành trình khách hàng, đo lường đúng cách, chọn đúng chiến thuật